Georadar

Beograd, park u Vlajkovićevoj ulici, pored Narodne skupštine Srbije, granica antičkog Singidunuma. Međuratni i savremeni Beograd od početka 20. veka do danas, naselje iz doba Osmanlija iz 17.-18. veka, nekropole Rimljana iz 3.–4. veka, rimski vodovod iz 2.–3. veka nove ere, sve na istom mestu.
Zbog izgradnje podzemne garaže u zoni površine 4500m2 izvršena su zaštitna arheološka iskopavanja u periodu mart-jul 2023. Istraživanjima je rukovodio Milorad Ignjatović, kustos Muzeja grada Beograda. Pošto su na više lokacija u blizini pronalaženi delovi jugoistočne nekropole Singidunuma pa je postojala velika šansa za takvim otkrićem i ovde.
Pripremu i smernice za arheološka iskopavanja u formi geofizičkih istraživanja izvršio je Centar za geoinformacione tehnologije i sisteme Fakulteta tehničkih nauka iz Novog Sada primenom tehnologije skeniranja georadarom u periodu 21.-22.12.2022., 26.-27.12.2022., i 06.06.2023.

Rezultati su umnogome prevazišli očekivanja:

• Međuratno doba (između 1. i 2. Svetskog rata): ostaci kvarta uništenog u Svezničkom bombardovanju 1944.
• Osmanlijsko doba: ostaci naselja Ejnehenova mahala iz 17. – 18. veka, ćupovi
• Rimske nekropole: 14 grobnica iz 3. – 4. veka
• Rimski vodovod: u dužini 70m1 iz 2. – 3. veka
  
  Dodatni izvori u sredstvima javnog informisanja
  Večernje novosti 22.12.2022.
  Večernje novosti: 22.01.2023.
  B92: 10.03.2023.
  Sve o arheologiji: 10.03.2023.
  Sve o arheologiji: 07.04.2023.
  Nova: 26.04.2023.
  Sve o arheologiji: 27.04.2023.
  Sve o arheologiji: 04.06.2023.
  Danas: 20.06.2023.
  Sve o arheologiji: 21.06.2023.
  Blic: 02.12.2023.

Beograd, Trg Republike, centralna tačka i raskrsnica civilizacija. Na ovom istorijskom mestu, gde su se kroz vekove isprepletale sudbine različitih vladara i kultura, leže neispričane priče koje čekaju da budu otkrivene. Jedna od tih priča vodi nas do 1725. godine, kada je izgrađena Virtemberška kapija kao deo odbrambenog sistema grada. Kapija je dobila ime po Karlu Aleksandru fon Virtembergu, koji je upravljao Beogradom i Srbijom u periodu od 1720. do 1733. godine.
U narednih stotinu godina, Beograd je bio poprište borbe između Austrijanaca i Osmanlija, koji su nekoliko puta međusobno preuzimali upravu nad gradom. Godine 1740., Osmanlije su odlučile da podignu ili rekonstruišu Virtemberšku kapiju, nazivajući je Stambol kapija zbog njene lokacije na početnoj tački Carigradskog puta. Nakon turbulentnog perioda i ponovnog uspostavljanja srpske državnosti, kapija je srušena 1866. godine po nalogu kneza Mihaila, postajući simbol srpskog stradanja pod Osmanskim carstvom.
Tokom obnavljanja Trga Republike 1928–1929, ispod pločnika su uočeni ostaci temelja ove kapije. Međutim, nije zabeleženo da li su ostaci ponovo prekriveni ili uklonjeni. 1949. godine, tokom daljih radova na trgu, deo ostataka je ponovo otkriven i geodetski snimljen, a dobijena karta je smeštena u arhivu Katastra Beograda.
U 2019. godini, dok su se izvodili obimni građevinski radovi na Trgu Republike, Centar za geoinformacione tehnologije i sisteme izveo je skeniranje Georadarom. Cilj je bio identifikacija tačnog položaja i gabarita ostataka temelja Virtemberg-Stambol kapije, kao i sve prateće podzemne infrastrukture u zoni od interesa. Rezultati su omogućili ponovno otkrivanje kapije u svojoj punoj veličini, pružajući potpuno mapiranje i identifikaciju. Tehnologija georadara otkrila je neprocenjive tragove prošlosti, doprinoseći očuvanju i razumevanju bogate istorije ovog jedinstvenog mesta.